Một hiện tượng thường xuất hiện trong các trận mưa bão đó là sấm, sét, tia chớp. Vậy sấm, sét, tia chớp là gì? Sấm sét là hiện tượng vật lý hay hoá học? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp các hiện tượng tự nhiên bên trên.
Sấm, sét, tia chớp là gì?
Chúng ta đã được giải thích về hiện tượng sấm sét và tia chớp ở môn Vật Lý lớp 11. Theo đó, sấm sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây và mặt đất hoặc giữa các đám mây mang các điện tích khác dấu, đôi khi sấm sét còn xuất hiện trong các trận phun trào núi lửa hoặc bão bụi (cát). Khi phóng điện trong khí quyển các tia sét có thể di chuyển với tốc độ 36.000km/h.
Sấm hay sấm sét là các âm thanh gây ra bởi tia sét và là một hiện tượng thiên nhiên. Tùy thuộc vào khoảng cách cũng bản chất của những tia chớp mà âm thanh sấm nghe được có thể dạng thanh ngắn hoặc dạng âm trầm lớn kéo dài.
Khi tia chớp lóe lên, theo sau 1 khoảng thời gian chính là tiếng sấm nổ, hiện tượng này mô tả rõ ràng rằng tốc độ âm thanh chậm hơn so với tốc độ ánh sáng. Chính bởi vì sự khác biệt này, người ta có thể tính toán được các tia chớp cách bao xa bằng cách đo thời gian giữa việc nhìn thấy các tia chớp lóe lên và âm thanh sấm nghe được.
Sét là sự di chuyển của các ion nhưng hình ảnh của sét lại là do dòng plasma phát sáng tạo ra, nên chúng ta có thể thấy nó trước khi nghe tiếng động. Tiếng động di chuyển với tốc độ 1.230km/h trong điều kiện bình thường của không khí, còn ánh sáng thì đi được 299.792.458 m/s.
Sét có thể đạt đến nhiệt độ 30.000°C, gấp 20 lần nhiệt độ cần thiết để có thể biến cát silica thành thủy tinh.
Sấm sét Tiếng Anh là gì? Sấm sét trong tiếng Anh là Thunder.
Sấm sét được hình thành như thế nào?
Sấm sét được tạo ra từ đâu? Khi hai đám mây tích điện trái dấu lại gần với nhau, hiệu điện thế giữa chúng có thể lên tới hàng triệu vôn. Giữa hai đám mây có hiện tượng phóng tia lửa điện và chúng ta trông thấy một tia chớp. Vài giây sau chúng ta mới nghe thấy tiếng nổ, đó chính là sấm. Khi đám mây dông tích điện đi gần mặt đất đến những khu vực trống trải, gặp một vật nào đó có độ cao như cây cối, người cầm cuốc xẻng… thì sẽ xảy ra hiện tượng phóng tia lửa điện giữa đám mây và mặt đất. Đó chính là hiện tượng sấm sét.
Tác hại của sấm sét
Ngoài tác dụng tích cực như cung cấp đạm, mang lại lượng nước mưa lớn, sấm sét chính là mối nguy hiểm gây thiệt hại về người và tài sản. Dưới đây là các tác hại của sấm sét.
Thiệt hại kinh tế: Sét đánh có thể làm hỏng công trình xây dựng, đường dây điện, thiết bị nghiên cứu khoa học, hư hỏng máy bay,… Tổn thất về kinh tế toàn cầu do sét đánh mỗi năm lên tới hàng chục tỷ USD.
Thiệt hại về người: Sét đánh có thể làm chết người, động vật nuôi… Mỗi năm sét đánh chết 1.000 đến 10.000 người trên thế giới. Ngoài ra, nếu không chết thì con người có thể bị bỏng nặng, tổn thương não vĩnh viễn, đau cơ, gãy xương, ngừng tim, co giật, lú lẫn, mất thính giác, bỏng,…
Hỏa hoạn, cháy nổ: Sét cũng là nguyên nhân gây cháy rừng, cháy nhà, cháy nổ…
Ô nhiễm môi trường: Các oxit nitơ do các tia sét tạo ra có tác động tương đối nhỏ nhưng lại có khả năng tác động đáng kể đến tầng ozon trên mặt đất.
Cách phòng tránh sấm sét
Khi ở trong nhà bạn nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện và tránh các chỗ ẩm ướt như bể nước, buồng tắm, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết.
Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước khi giông bão chuẩn bị xảy ra. Bởi đường dây điện thoại, dây điện nối với lưới điện bên ngoài nên rất có thể bị sét đánh lan truyền.
Nếu ở ngoài trời, tuyệt đối không được trú mưa dưới các tán cây, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như hàng rào sắt, xe đạp, xe máy…
Có thể bạn quan tâm:
Nên tìm chỗ khô ráo, thấp hơn các khu xung quanh hoặc tìm vị trí cây thấp. Người ngồi ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm lấy cổ, cơ thể người tiếp xúc càng ít với mặt đất càng tốt; có thể nhón chân lên. Đặc biệt, không được đứng thành một nhóm người gần nhau.
Nếu bạn cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác có điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì điều đó có nghĩa là bạn có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Lúc này phải lập tức cúi người xuống và lấy tay che tai, không được nằm xuống đất hay đặt tay lên đất.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn đọc hiểu rõ sấm sét là hiện tượng gì, nguyên nhân hình thành, tác hại và cách phòng tránh sấm sét. Bạn hãy trang bị cho bản thân những kiến thức về sấm sét để có thể chủ động bảo vệ an toàn cho bản thân và gia đình trong mùa giông bão nhé!
