Độ pH là gì? Độ pH có ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của con người như thế nào? Chỉ số độ pH trong máu người bình thường là bao nhiêu? Hay độ pH trong nước bao nhiêu là tốt? Đây là những câu hỏi được rất nhiều người đặt ra khi nói về khái niệm độ pH. Thậm chí người ta cũng nhắc đến độ pH trong khi lựa chọn mỹ phẩm chăm sóc cho da. Vậy thực tế chỉ số pH này là gì? Cùng tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết này của tiemruaxe.com nhé!
Độ pH là gì?
pH là chữ viết tắt của từ pondus hydrogenii nghĩa là độ hoạt động của hydro. Độ pH là chỉ số đo hoạt động của các của ion H+ của một chất nằm trong môi trường dung dịch có sư tác động của hằng số điện ly. Mỗi một dung dịch tồn tại ở dạng lỏng sẽ đều có 1 độ pH riêng thể hiện qua lượng ion [H+] và [OH-] trường hợp [H+] > [OH-] nghĩa là lượng ion [H+] nhiều dung dịch mang tính axit, còn [H+] < [OH-] nghĩa là ion [H+] thấp dung dịch đó có tính bazơ.
Độ pH có thang đo độ được chia từ 1 – 14 khi pH = 7 là dung dịch trung tính, độ pH > 7 dung dịch có tính kiềm (bazơ), pH < 7 dung dịch có tính axit. Như vậy pH là logarit âm được tính theo nồng độ của ion Hydro theo thang đo từ 0 -14 được thể hiện qua công thức tính độ pH như sau:
pH = -log[H+]
Có thể thấy mỗi môi trường đều có độ pH nhất định, tất cả các sinh vật sống đều phụ thuộc vào độ pH để duy trì sự sống và cơ thể con người cũng không phải ngoại lệ đều phải dựa vào cơ chế nào đó để duy trì 1 nồng độ pH nhất định.
Độ pH trong một số các dung dịch phổ biến
Mỗi một vật chất tồn tại đều có độ pH nhất định dưới đây là một số độ pH của các dung dịch phổ biến được nhiều người quan tâm.
Độ pH của nước
Trái đất có đến 3/4 là nước, cơ thể con người chiếm tỷ trọng 70% cũng là nước và trong một ngày chúng ta sẽ gặp khó khăn nếu cơ thể không được bổ sung nước. Nước có nhiều loại như nước mặn, nước ngọt, nước phèn, nước phèn chua…đó là do độ pH quyết định. Mỗi loại nước sẽ chứa một độ pH riêng chẳng hạn như:
– Độ pH nước tinh khiết hay độ pH nước uống là 7, tuy nhiên cần lưu ý là độ pH 7 này để chỉ nước sạch và đã qua các phương pháp lọc nước. Theo tiêu chuẩn độ pH an toàn cho nước uống là 6,5 – 8,5, còn độ pH của nước sử dụng trong sinh hoạt ở khoảng rộng hơn là 6,0 – 8,5.
– Độ pH của nước cam xấp xỉ là 3
– Độ pH của nước cafe đen dao động trong khoảng 5.
– Độ pH của nước biển xấp xỉ khoảng 8.
Độ pH của nước có ảnh hưởng quan trọng tới sức khỏe của con người, đặc biệt có ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Nếu nước uống có độ pH thấp (nước có tính axit) nếu sử dụng trong thời gian dài sẽ làm ảnh hưởng đến men tiêu hóa dẫn đến các bệnh như: đầy hơi, ợ chua, rối loạn tiêu hóa…Còn nước có độ pH cao (có tính bazơ) sẽ có mùi lạ, cảm giác nhờn dính, nếu đun nước này lên sẽ bị đóng thành cặn bám vào các vật dụng. Sử dụng nước có độ pH cao có thể gây bệnh sỏi thận.
Độ pH của đất
Độ pH của đất là thước đo để xác định được loại đất đó có độ chua hoặc độ kiềm cao hay thấp để từ đó tác động hay làm thay đổi độ pH đất theo mục đích sử dụng.
Theo bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đã phân loại phạm vi pH đất theo thang đo như sau:
| Loại đất | Độ pH của đất |
| Đất siêu chua (siêu axit) | <3,5 |
| Đất chua nặng (cực kỳ axit) | 3.5 – 5.0 |
| Đất chua (axit mạnh) | 5,1 – 6,0 |
| Đất chua nhẹ (axit mạnh) | 6,1 – 6,5 |
| Đất trung tính | 6,6 – 7,3 |
| Đất hơi kiềm | 7.4 – 7.8 |
| Đất kiềm | 7.9 – 8.4 |
| Đất kiềm mạnh | 8,5 |
| Đất kiềm rất mạnh | > 9.0 |
Độ pH của đất là một yếu tố quan trọng trong quá trình trồng trọt canh tác. Nếu đất quá chua hoặc quá kiềm một số loại thực vật sẽ không phát triển, các loài sinh vật có lợi cho cây không thể sống và phát triển.
Ở Việt Nam nơi có địa hình đa dạng với nhiều loại đất khác nhau trong đó một số độ pH thông dụng của đất như:
- Đất phèn: là đất rất chua có độ pH < 4 có rất ít chất hữu cơ để sử dụng được loại đất này cần có các biện pháp rửa phèn.
- Đất chua: là đất có độ pH < 7, để trồng được cây trên loại đất này thì độ pH thích hợp từ 4-7 một số cây ưa đất chua có thể phát triển mạnh.
- Đất kiềm: là đất có độ pH > 7 loại đất này phổ biến ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Đất này rất ít chất dinh dưỡng không thích hợp trồng các loại cây nông nghiệp nếu muốn sử dụng cần phải bón nhiều vôi để làm giảm độ kiềm xuống.
- Đất trung tính: là đất có độ pH 7, là loại đất tốt cho các loại cây trồng khác nhau vì đất có đủ dinh dưỡng để cây phát triển mạnh, có nhiều vi sinh vật có lợi trong đất khiến đất trở nên màu mỡ.
Độ pH của sữa rửa mặt
Độ pH của da tiêu chuẩn là 5.5 nghĩa là da mặt chúng ta hơi có tính axit. Do đó, độ pH sữa rửa mặt rất quan trọng nếu độ pH quá cao hay quá thấp tính đều có tính xói mòn cao. Vì vậy, độ pH của sữa rửa mặt phải tương đương với độ pH chuẩn trên da. Sử dụng sữa rửa mặt có độ kiềm quá cao sẽ làm phá vỡ sự cân bằng axit trên da, khiến da bạn bị khô.
Xem thêm:
Hiện nay, độ pH của sữa rửa mặt đều cao hơn 5.5 giúp làm sạch bụi bẩn, dầu nhờn trên da. Tuy nhiên xà phòng, đặc biệt là xà phòng dạng bánh có độ pH từ 9 -12, độ pH này quá cao khiến da bạn dễ bị khô, khó có thể giữ ẩm. Chỉ nên rửa sữa rửa mặt có độ pH thấp mới giúp da bạn hạn chế được hiện tượng các tế bào chất béo không bị vỡ ra. Khi có nồng độ pH đạt chuẩn, lớp màng ẩm bảo vệ da sẽ làm tốt chức năng của mình giúp bảo vệ da ngăn ngừa mất độ ẩm, tránh khỏi tia UV hay các gốc tự do.
Độ pH của axit
Theo thang đo độ pH axit từ 0 <= pH < 7 trong đó hóa chất axit có tính phổ biến thường thấy trong các phòng thí nghiệm như: HCL, H2SO4…
Độ pH của bazơ
Bazơ còn có tên gọi khác là kiềm có độ pH trong bảng thang đo là 8 <= pH < 14, những hóa chất mang tính bazơ thông dụng thường thấy: NaOH, KOH…
Độ pH của nước tiểu
Xác định độ pH của nước tiểu giúp kiểm tra sức khỏe để phát hiện ra các loại bệnh như đái tháo đường, suy thận, sỏi thận hay các bệnh về viêm dạ dày…Mỗi người sẽ có nòng độ pH khác nhau trong cơ thể, pH nước tiểu bình thường nằm trong khoảng 6.0 và có thể dao động từ 4,5-8,0 là tình trạng sức khỏe bình thường. Nếu độ pH nước tiểu dưới 5,0 là nước tiểu có tính axit là dấu hiệu của các bệnh như mất nước, tiêu chảy, nhiễm tiểu đường. Còn độ pH của nước tiểu cao trên 8,0 có thể mắc một số bệnh như: nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi thận, suy thận…
Độ pH của máu
Độ pH của máu của một người bình thường nằm trong khoảng từ 7,35 và 7,45, nhìn vào chỉ số này cho biết máu có tính bazo nhẹ. Nếu vượt quá phạm vi trên mà không có biện pháp khắc phục kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Ý nghĩa của độ pH ảnh hưởng như thế nào trong đời sống
Độ pH là một chỉ số có vai trò rất quan trọng đối với nhiều ngành nghề và cả trong thực tế đời sống. Cụ thể:
Đối với cơ thể
- Mỗi sinh vật sống đều có mức độ pH khác nhau để phù hợp với môi trường sống giúp đảm bảo cơ thể được khỏe mạnh. Xác định độ pH trong cơ thể sẽ cho biết về tình trạng sức khỏe hiện tại và sự sống của sinh vật. Đồng thời qua đó có thể xác định được chế độ ăn uống, môi trường sống phù hợp với từng cá thể khác nhau.
- Theo nhiều nghiên cứu, nồng độ pH cơ thể người nằm trong khoảng 7.3 – 7.4. Ngay từ khi hình thành cơ thể con người đã mang tính kiềm và đó là nồng độ tốt nhất để đảm bảo cho các tế bào hoạt động bình thường.
Đối với các ngành sản xuất, công nghiệp
- Trong các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm độ pH là 1 yếu tố quan trọng để có thể điều chỉnh nồng độ mùi vị. Đảm bảo cho thực phẩm và các loại nước uống có thể đạt được mùi vị chuẩn nhất. ( Ví dụ như: thực phẩm tươi sống như thịt cần phải đạt độ pH trong mức 5,5- 6,2 nếu độ pH thịt nhỏ hơn 5,3 thịt sẽ có mùi ôi thiu).
- Ngành công nghiệp sản xuất mỹ phẩm độ pH có tầm ảnh hưởng quan trọng đến cơ thể. Chẳng hạn như da và tóc có độ pH ở ngưỡng 5.5 để da và tóc khỏe mạnh nên chọn các loại mỹ phẩm có độ pH < 7 là an toàn nhất. Dựa vào chỉ số này giúp các nhà sản xuất có thể cho ra các sản phẩm phù hợp với nhiều nhu cầu khác nhau.
- Trong sản xuất nông nghiệp xác định nồng độ pH rất quan trọng, như xác định độ pH của nước, của đất, để điều chỉnh giúp năng suất, sản lượng cây trồng, nuôi thủy hải sản chất lượng hơn.
Trong phòng thí nghiệm
- Trong các hoạt động nghiên cứu, thí nghiệm hầu như đều có sự tồn tại của nước và đều cần đo pH.
- Việc đo độ pH là một bước quan trọng không thể thiếu trước khi bắt đầu thí nghiệm và được xem là có vai trò rất quan trọng đối với ngành thí nghiệm nói riêng.
Trong đời sống sinh hoạt
- Độ pH trong đời sống sinh hoạt được đánh giá là nhân tố rất quan trọng để đánh giá các tiêu chí có liên quan về môi trường làm ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt của con người.
- Trong đời sống sinh hoạt độ pH nước rất quan trọng gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Độ pH quá cao hay quá thấp đều gây ảnh hưởng xấu vì vậy cần biết độ pH để có những điều chỉnh thích hợp.
- Độ pH còn ảnh hưởng đến sự ăn mòn thiết bị, đường ống dẫn nước và các dụng cụ chứa nước.
Làm thế nào để cơ thể cân bằng độ pH?
Như chúng ta đã biết cơ thể con người có độ pH mang tính kiềm nếu làm mất cân bằng độ pH có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Axit là một trong những thành phần không thể thiếu nhưng nếu vượt quá mức cho phép sẽ khiến cơ thể bị rối loạn các chức năng gây viêm nhiễm. Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn kiểm soát lượng pH trong cơ thể hiệu quả:
Ăn nhiều hoa quả và rau xanh
Rau xanh và hoa quả là những thực phẩm đầu bảng mang tính kiềm giúp trung hòa lượng axit trong cơ thể đang dư thừa. Theo các chuyên gia nghiên cứu ngoài việc giúp cơ thể ổn định cân bằng độ pH các loại thực phẩm này còn cung cấp một lượng lớn chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa và đường ruột.
Ngoài ra nhiều loại rau củ quả còn cung cấp thêm nhiều loại vitamin tốt, chống oxy hóa,….Có thể điểm danh một số loại rau và quả có tính kiềm cao như: cải bó xôi (hay còn gọi là rau bina, rau chân vịt), ớt chuông, cần tây, quả bơ…
Ăn ít tinh bột, thịt, đường
Mỗi ngày nạn chỉ nên ăn 40-50 gr protein để kiểm soát lượng pH hiệu quả nhất. Nguyên nhân bởi trường tinh bột trắng như bột mì, đường và thịt khi ăn quá nhiều khiến cơ thể dư thừa axit gây ảnh hưởng đến cơ thể có thể dẫn đến viêm nhiễm.
Tốt nhất nên sử dụng những thực phẩm chứa nhiều kali cũng là một biện pháp đáng kể để bổ xung và kiểm soát độ pH. Do đó bạn có thể cân nhắc và bổ sung các loại như: chanh, mật ong, chuối, khoai lang và sữa chua vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày.
Luôn giữ tâm trạng thoải mái
Tâm trạng ức chế, suy nghĩ tiêu cực, stress khiến cơ thể sẽ tự tiết ra axit có hại cho sức khỏe. Vì vậy, theo lời khuyên của Bác sĩ bạn nên duy trì trạng thái vui vẻ, thoải mái, suy nghĩ lạc quan để giữ được tính kiềm trong cơ thể. Theo nhiều nghiên cứu cho rằng, sự thoải mái, vui vẻ còn giúp gia tăng các tế bào miễn dịch, tế bào nhiễm virus…
Uống đủ nước
Uống đủ nước là điều quan trọng giúp bạn có thể cân bằng lượng pH cho cơ thể. Ngoài ra, nước còn giúp đào thải các chất độc hại trong cơ thể. Do đó, hàng ngày hãy cung cấp đủ lượng nước ít nhất 2 lít/ngày. Nếu được có thể uống nước khoáng là nước giàu ion kiềm, giàu vi khoáng tự nhiên, khả năng chống oxy hóa giúp cân bằng được độ pH trong cơ thể.
Tăng cường vận động
Vận động, tập thể dục thường xuyên làm giảm đi lượng axit dư thừa, tạo ra một môi trường cân bằng trong cơ thể. Bạn có thể đi bộ hoặc tăng cường các hoạt động giảm căng thẳng như bơi lội, đạp xe, tập yoga sẽ tạo nên những khác biệt to lớn về sức khỏe, làm giảm mức axit trong cơ thể, cân bằng pH.
Trên đây là những thông tin về độ pH là gì và ý nghĩa độ pH có ảnh hưởng đến đời sống như thế nào? Hy vọng với những chia sẻ trên đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức cho bản thân để giữ cơ thể luôn được khỏe mạnh.
