Role còn có tên gọi là Relay. Đây là thiết bị quan trọng không thể thiếu trong mạch điện. Để hiểu rõ hơn role là gì, cấu tạo chức năng và có bao nhiêu loại rơle, hãy cùng tiemruaxe.com tìm hiểu nhé!
Role là gì?
Role được hiểu là công tắc điện. Chúng hoạt động bởi một dòng điện tương đối nhỏ, đem lại công dụng tắt hoặc bật một dòng điện khác lớn hơn. Bên trong rơle có cấu tạo một cuộn dây trở thành nam châm điện tạm thời để hút lõi sắt non khi có dòng điện chạy qua. Điều này giúp làm thay đổi công tắc chuyển mạch. Dòng điện chạy qua có thể bật hoặc tắt, do vậy role có 2 trạng thái là on và off.
Roel chủ yếu được sử dụng ở các bo mạch điều khiển tự động để cắt những dòng điện lớn mà hệ thống mạch thông thường không can thiệp được. Role có nhiều hình dáng, kích thước, chân cắm khác nhau.
Trên role có 3 kí hiệu điển hình là: NO, NC và COM. Trong đó:
- COM (common): Đây là chân kết nối đường cấp nguồn. COM còn được dùng để kết nối với 1 trong 2 chân còn lại của role.
- NC (Normally Closed): Ở trạng thái off, chân COM sẽ kết nối với NC.
- NO (Normally Open): Khi có dòng điện chạy qua cuộn dây, tạo thành trạng thái ON thì chân COM sẽ kết nối với NO.
Xem thêm: Cuộn cảm là gì? Công dụng của cuộn cảm trong mạch lọc nguồn
Cấu tạo của Role là gì?
- Cuộn dây kim loại làm bằng nhôm hoặc đồng quấn quanh lõi sắt từ.
- Phần tĩnh được là ách từ (Yoke)
- Phần động có tên là phần cứng (Armature).
Cấu tạo của phần cứng kết nối với tiếp điểm động, cuộn dây bên trong sẽ hút thanh tiếp điểm. Hoạt động này làm nên trạng thái NO và NC. Mạch tiếp điểm còn được gọi là mạch lực có công dụng đóng ngắt các thiết bị tải dòng điện nhỏ và cách ly bởi cuộn hút.
Ứng dụng của role trong đời sống
- Role được ứng dụng giúp chia các tín hiệu đến những bộ phận khác trong hệ thống sơ đồ mạch điện điều khiển.
- Ngoài ra, role còn làm phần tử đầu ra và cách ly điện áp giữa các phần điện xoay chiều, điện áp lớn.
- Tính năng tự động hóa của Role được dùng nhiều trong giám sát hệ thống an toàn công nghiệp.
- Ưng dụng ngắt điện cho máy móc như: bộ nạp ắc quy xe máy, ô tô, tủ lạnh, tủ điện….
Có bao nhiêu loại role?
Hiện nay, trên thị trường có các loại: role trung gian, nhiệt, thời gian và bán dẫn. Cụ thể các loại role này hoạt động như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu nhé!.
Role trung gian là gì?
Đây là loại role dùng nam châm điện có chức năng tích hợp thêm hệ thống tiếp điểm. Role trung gian còn tên gọi khác là role kiếng, có công tắc chuyển đổi trạng thái ON và OFF tùy thuộc vào hoạt động của dòng điện.
Role trung gian có rất nhiều và phổ biến là loại: 8 chân, 14 chân, 12V và 220V. .
Cấu tạo của role trung gian gồm lõi thép động, cuộn dây và lõi thép tĩnh. Bên trong cuộn dây là cuộn cường độ, cuộn điện áp hoặc cả 2. Lõi thép động được bọc bởi lò xo có vít điều khiển.
Role trung gian có công dụng chuyển tiếp mạch điện cho các thiết bị khác. Ví dụ khi tủ lạnh có điện yếu, bộ bảo vệ tủ lạnh sẽ có role ngắt điện để tủ dừng hoạt động. Nhưng khi điện khỏe thì role trung gian cấp điện để tủ hoạt động bình thường.
Role thời gian là gì?
Đây là một thiết bị được dùng để trì hoãn thời gian dựa vào cấu tạo các tiếp điểm bên trong role. Bạn có thể dễ dàng điều chỉnh tiếp điểm bằng tay.
Role thời gian hoạt động theo nguyên lí làm việc gồm các timer và phụ thuộc vào cặp tiếp điểm ON DELAY – OFF DELAY để sử dụng hoặc ngắt khi cần.
OFF DELAY: Dây nguồn của role thời gian sẽ chuyển về trạng thái này khi nhận được tín hiệu ngừng cấp điện từ cuộn dây. Điều này làm các tiếp điểm hoạt động lập tức trở về trạng thái off ban đầu.
ON DELAY: Khi cuộn dây cấp điện thì các tiếp điểm vẫn hoạt động bình thường. Sau thời gian xác định, tiếp điểm tác động sẽ được chuyển đổi và duy trì hoạt động theo trạng thái chuyển đổi đó.
Trên thị trường có một số loại role thời gian phổ biến như: Chint, role thời gian cơ, điện tử, 24h.
Rơle bán dẫn (SSR) là gì?
Role bán dẫn có cấu tạo đơn giản gồm: Diot phát quang, bộ Tri-ac bán dẫn. Loại role này có ưu điểm nhỏ gọn, không có các hoạt động đóng ngắt như các loại role khác. Role bán dẫn cũng không gây nên các tiếng “tạch, tạch” hay phát ra các tia lửa điện như loại Role thông thường.
Role bán dẫn bao gồm nhiều loại như: điều khiển bằng biến trở, Input relay, analog 4-20mA… Các loại role bán dẫn này chỉ khác nhau về tín hiệu Input (đầu vào). Chúng hoạt động theo nguyên lí là dùng dòng điện nhỏ để điều khiển dòng điện tải lớn hơn.
Xem thêm: Cách tạo ra dòng điện xoay chiều
Role bán dẫn được dùng chủ yếu trong việc gia nhiệt các máy ép nhựa, lò hơi dùng điện trở gia nhiệt, máy sản xuất liên quan đến nhựa…
Trong giới trẻ hiện nay cũng xuất hiện định nghĩa Role Model. Đây hoàn toàn không phải là thiết bị điện tử. Vậy Role Model nghĩa là gì? Dịch sang tiếng Việt từ ngữ này dùng để chỉ hình mẫu, là những tấm gương sáng để noi theo. Vì vậy, bạn đừng nhầm lẫn Role Model là một loại Role điện tử thông dụng nhé!
Hi vọng nội dung bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn role là gì, cấu tạo chức năng và những loại role phổ biến nhất.
