Rác thải nhựa là gì? Ô nhiễm rác thải nhựa là gì? Rác thải nhựa là một trong những mối hiểm họa đối với môi trường trên toàn thế giới. Đi cùng với những tiện ích mà đồ bằng nhựa đem lại có tác động to lớn nhưng lại trở thành chất thải nhựa gây tác động xấu đến môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Để giải đáp về rác thải nhựa, tác hại của rác thải nhựa, tìm ra những biện pháp khắc phục hiệu quả, hãy cùng tìm hiểu ngay nội dung của bài viết này nhé.
Rác thải nhựa là gì? Các khái niệm liên quan
Trước khi tìm hiểu rác thải nhựa là gì ta sẽ tìm hiểu về các khái niệm liên quan đến rác và nhựa. Cụ Thể:
Rác thải là gì?
Rác hay rác thải là những chất thải, những chất, các vật mà con người không sử dụng nữa, đem thải ra môi trường. Các loại rác thải như: thức ăn, ni lông, bao bì, phế liệu, đồ đạc hỏng cũ, nội thất không sử dụng, linh kiện điện tử….
Các loại rác thải được thải ra từ cuộc sống sinh hoạt con người, trong quá trình sản xuất, kinh doanh. Như vậy, có thể thấy rác thải có ở xung quanh cuộc sống của chúng ta, ở bất cứ nơi đâu từ trong nhà đến chỗ làm, từ thành phố đến nông thôn.
Nhựa là gì?
Nhựa theo tiếng Anh là plastic là hợp chất cao phân tử. Nhựa thường được dùng để làm nguyên liệu sản xuất ra những loại vật dụng khác nhau để phục vụ cho cuộc sống của con người thuận tiện hơn. Các đồ vật được sản xuất từ nhựa như: chai, lọ, bát, đĩa, ống dẫn điện, nhựa tổng hợp…Ngoài ra còn có những sản phẩm công nghiệp hiện đại được ứng dụng vào trong sản xuất, xuất nhập khẩu khác.
Nhựa hầu hết đều chứa các chất polyme hữu cơ, cellulose, khí tự nhiên, than đá, muối và dầu thô. Nhựa đã trở thành nguyên liệu có thể thay thế được các nguyên liệu khác bởi đặc tính về độ bền cao, khó vỡ, nhiều màu sắc đẹp, giá thành rẻ.
Rác thải nhựa là gì?
Rác thải nhựa là những sản phẩm được tạo ra từ nhựa, đã sử dụng qua hoặc không sử dụng được thải ra ngoài môi trường. Rác thải nhựa có rất nhiều loại: ống hút, cốc nhựa, túi nhựa, chai, đồ chơi, các vật dụng bằng nhựa…Đây là những rác thải được xếp vào rác thải vô cơ không thể tái sử dụng hoặc không thể tái chế rác thải nhựa. Đặc điểm chung của chất thải nhựa là thời gian phân hủy của nhựa rất lâu phải mất hàng chục năm, thậm chí đến hàng nghìn năm mới có thể phân hủy.
Xem thêm:
Rác thải nhựa dùng 1 lần là gì?
Trong rác thải nhựa có một loại rác thải nhựa dùng 1 lần được xem là rác thải khó giải quyết nhất. Chất thải nhựa dùng 1 lần sản xuất ra với mục đích dùng 1 lần xong rồi bỏ. Theo thống kê, hiện nay rác thải từ đồ nhựa dùng 1 lần thải ra môi trường chiếm 50% và con số này đang không ngừng tăng lên.
Bởi sự tiện lợi của đồ nhựa rất hữu dụng trong cuộc sống hiện đại, bận rộn vì tính chất nhanh, gọn, rẻ, nhẹ. Sau khi sử dụng xong đồ dùng 1 lần không cần rửa trực tiếp vứt đi. Điều này khiến số lượng rác thải nhựa ngày càng tăng lên, gây nên mối nguy hại cho môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người đang sinh sống trên trái đất.
Tác hại của rác thải nhựa tác động đến con người và môi trường
Rác thải nhựa được đánh giá là một trong những mối hiểm họa của toàn cầu với những tác động lớn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng. Cụ thể:
Tác động đến môi trường
Rác thải nhựa có thời gian phân hủy rất lâu, ít nhất phải vài trăm năm rác thải mới có thể phân hủy hoàn toàn. Để xử lý loại rác thải này chỉ có cách chôn rác sâu dưới lòng đất. Đã có nhiều quốc gia sử dụng biện pháp đem đốt nhưng lại khiến môi trường càng càng thêm ô nhiễm. Đốt nhựa làm sản sinh ra nhiều khí độc hại, gây ô nhiễm không khí, tạo ra các hiệu ứng nhà kính.
Biện pháp chôn rác thải nhựa dưới lòng đất sâu được xem là phương pháp giải quyết tạm thời. Dù được chôn sâu dưới lòng đất nhưng trải qua nhiều năm rác thải nhựa sẽ bị thay đổi tính chất vật lý, đất đá dễ bị xói mòn, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước, sự phát triển của cây trồng.
Tác hại rác thải nhựa với biển, sinh vật biển
Xả rác thải nói chung và rác thải nhựa nói riêng tràn lan trôi ra biển đã gây nên hiện tượng “ô nhiễm trắng”. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của nhiều loài sinh vật biển, thủy hải sản biển.
Theo thống kê của các nhà môi trường biển có đến hơn 260 loài sinh vật biển đã ăn phải, bị vướng hoặc mắc vào rác thải nhựa trôi trên biển. Dẫn đến tế bào các loài sinh vật dễ bị phá hủy, đường tiêu hóa, đường thở bị tắc…Cũng theo thống kê này, bình quân trong mỗi con cá sẽ bị nhiễm 2.1 mảnh vi nhựa. Đó cũng là nguyên nhân chính khiến các loài sinh vật biển những năm gần đây tử vọng nhiều hơn với số lượng đáng báo động.
Việc sinh vật biển nhiễm nhựa vi hạt trôi trên biển gây suy giảm đa dạng sinh học, làm thay đổi các thành phần, cấu trúc sinh thái biển.
Tác hại của rác thải nhựa đối với con người
Thời gian để nhựa phân hủy từ 100 năm cho đến 1000 năm. Khi phân hủy các hạt nhựa sẽ không phân hủy hoàn toàn mà phân rã thành các hạt nhựa nhỏ li ti. Những hạt nhựa này ở trong lòng đất có thể trôi nhiễm vào nguồn nước, bay vào không khí, vào thức ăn…Con người khi ăn vào, tiếp xúc, gây nên những ảnh hưởng lớn đối với sức khỏe. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh tật nguy hiểm về đường tiêu hóa, đường hô hấp, bệnh về thần kinh…
Theo nhiều nghiên cứu các hạt nhựa siêu nhỏ sau khi phân rã nếu hấp thụ vào cơ thể con người có thể gây ra stress, khiến các tế bào bị oxy hóa, dẫn đến cơ thể dễ bị nhiễm trùng, sức đề kháng giảm, dễ rối loạn hệ miễn dịch, nội tiết.
Ngoài ra, các loại túi ni lông, nhựa có thành phần là dầu thô nguyên chất. Khi chôn rác thải nhựa dưới đất sẽ dần làm dầu nhiễm vào môi trường đất và nước. Thậm chí nếu đốt sẽ tạo ra khí thải độc hại như dioxin và furan gây ngộ độc, gây ra ung thư, suy yếu hệ miễn dịch,…
Thực trạng rác thải nhựa và các con số báo động hiện nay
Thực trạng rác thải nhựa trên Thế Giới
Theo WHO thống kê mỗi phút trên thế giới sẽ tiêu thụ khoảng trên 1 triệu chai nhựa, mỗi năm thải 5.000 tỷ túi ni lông, chưa kể đến các sản phẩm từ nhựa khác như đồ dùng, vật dụng…
Tính đến nay, đã có 8.3 tỷ tấn nhựa được sản xuất ra trong đó có 6.3 tỷ tấn là rác thải nhựa. Như vậy, mỗi năm thế giới thải ra môi trường trung bình 300 triệu tấn rác thải nhựa và có đến trên 8 triệu tấn chất thải nhựa trôi ra biển. Với sự phát triển tăng lên không ngừng theo dự báo của tổ chức Bảo vệ môi trường biển Ocean Conservancy cho đến năm 2025 sẽ có tỷ lệ 3 tấn cá trên biển đi kèm với 1 tấn rác thải biển.
Số lượng chất thải nhựa trong 50 năm qua đã gia tăng chóng mặt gấp 20 lần so với trước. Dự báo trong 20 năm nữa tình trạng này sẽ tăng gấp đôi. Đặc biệt tình trạng chất thải nhựa tăng không ngừng ở các quốc gia đang phát triển, quốc gia mới. Việc xử lý rác thải nhựa khiến nhiều quốc gia cực kỳ “đau đầu” vì thời gian phân hủy nhựa rất lâu, tốn nhiều tài nguyên, chi phí.
Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam hiện nay
Hiện trạng rác thải nhựa ở Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ bởi con số về rác thải nhựa đang ngày càng gia tăng. Việt Nam đang thải chất thải nhựa ra biển chiếm 0.28-0.73 triệu tấn/năm (chiếm 6% tổng lượng rác thải ra biển) so với thế giới.
Theo thống kê mới nhất tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, mỗi gia đình sử dụng túi ni lông trung bình 1kg túi nilon/tháng, lượng chất thải ra ngoài môi trường chiếm khoảng 80 tấn nhựa và nilon/năm. Mặc dù, dưới sự vận động và tuyên truyền của Nhà nước tình trạng sử dụng rác thải từ nhựa đã giảm. Nhưng việc phân loại, thu hồi còn gặp nhiều hạn chế nên tình trạng này vẫn có những diễn biến phức tạp.
Do đó, Việt nam là quốc gia có lượng chất thải nhựa ra môi trường ở mức độ cao so với các nước khác trên thế giới. Chất thải sinh hoạt chiếm khoảng 8-12%; 10% lượng chất thải nhựa, túi nilon không thể tái sử dụng mà thải trực tiếp ra môi trường khiến việc xử lý gặp khó khăn. Nếu như tình trạng này không giảm mà tiếp tục kéo dài, tăng thêm sẽ tạo ra một gánh nặng lớn đối với môi trường. Dẫn đến nhiều mối hiểm họa, gây thảm họa ô nhiễm môi trường như các chuyên gia đã cảnh báo trước đó.
Biện pháp và cách giảm thiểu rác thải nhựa hiệu quả
Xử lý triệt để rác thải nhựa là bài toán chưa có lời giải, rất mất thời gian và chi phí lớn. Tuy nhiên để cải thiện, làm giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường cần sự ý thức của mỗi cá nhân, tổ chức trong việc xử lý rác trước khi xả ra môi trường. Sau đây là một số biện pháp và cách giảm thiểu rác thải nhựa hiệu quả:
Tuyên truyền nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân
Để xử lý rác thải nhựa cách tốt nhất là hạn chế sử dụng tối đa những vật dụng bằng nhựa. Đồng thời thực hiện việc phân loại, thu gom chất thải nhựa, tránh thải rác bừa bãi ra môi trường.
Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, hiểu biết cho người dân về tác hại rác thải nhựa gây ra. Nêu ra những biện pháp xử lý hiệu quả, nâng cao ý thức, tạo thành thói quen tốt, hạn chế dùng các loại vật dụng từ nhựa, thay thế bằng các vật dụng khác như giấy, túi vải, gỗ…
Phân loại rác tại nguồn
Phân loại rác trước khi mang ra ngoài môi trường sẽ giúp tiết kiệm nguồn tài nguyên, mang đến nhiều lợi ích mà bạn có thể cảm nhận ngay được. Đối với rác thải có thể tái chế hãy tận dụng để sử dụng vào những công việc khác, giúp bạn tiết kiệm khoản chi phí cho bản thân và gia đình.
Phân loại rác tại nguồn giúp nâng cao ý thức mỗi cá nhân trong cộng đồng đối với vấn đề bảo vệ môi trường. Giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm, giảm lượng rác ra ngoài môi trường, tiết kiệm chi phí trong việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác.
Tái chế rác thải nhựa
Tái chế rác thải nhựa là biện pháp được nhiều quốc gia lựa chọn, ưu tiên nhiều nhất. Từ các rác thải nhựa bỏ đi có thể tái chế thành các sản phẩm nhựa khác với nhiều công năng sử dụng.
Ưu điểm của biện pháp tái chế chất thải nhựa đó là: làm sạch môi trường, tái sử dụng lại tài nguyên, tạo việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, tại Việt Nam việc tái chế rác thải nhựa vẫn đang dừng ở mức sơ chế, đối với việc tái chế đang gặp nhiều khó khăn do chưa thực hiện được vấn đề phân loại rác nguồn.
Giảm thiểu rác thải nhựa bằng cách đốt
Đốt chất thải nhựa trong nhiệt độ từ 1000-1100 độ C để rác có thể phân hủy được. Biện pháp này sẽ làm giảm thể tích lượng rác chôn dưới đất đáng kể. Tuy nhiên, đốt rác thải nhựa cần phải có sự kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo không phát sinh sự cố, không làm gây hại cho môi trường.
Kêu gọi các hành động vì môi trường
Trước tình trạng ô nhiễm môi trường đang ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là rác thải nhựa. Đã có rất nhiều tổ chức tình nguyện lập nên để hoạt động vì môi trường: trồng cây, nhặt rác, vệ sinh môi trường xung quanh ngay tại nơi đang sinh sống…
Từ những trào lưu, các hoạt động thiện nguyện tự phát, các hành động vì môi trường đang ngày càng lan tỏa. Đó sẽ là thông điệp tốt đẹp đến cộng đồng, giúp nhiều người tự nhận thức hơn, có trách nhiệm của bản thân, môi trường sống xung quanh.
Trên đây là những thông tin về rác thải nhựa là gì? Tác hại và một số biện pháp khắc phục với chất thải nhựa đang được áp dụng trên thực tế. Hy vọng với những chia sẻ này sẽ giúp bạn hiểu hơn về những vấn đề và thực trạng rác thải nhựa tại Việt Nam và trên thế giới. Từ đó có ý thức hơn, thay đổi hành động, thói quen sử dụng đồ nhựa, phân loại và tái chế sử dụng để bảo vệ môi trường sống xanh hơn.
