Khí áp là gì? Đây là một phần kiến thức không thể thiếu trong chương trình địa lý lớp 6, và được tìm hiểu kỹ hơn trong địa lý lớp 10. Vậy tại sao có khí áp? có mấy loại khí áp trên Trái đất? Nguyên nhân thay đổi khí áp là gì? Để tìm hiểu hoặc ôn lại phần kiến thức về khí áp hãy theo dõi bài viết dưới đây nhé!
Khí áp là gì?
Theo định nghĩa khí áp là gì lớp 6 đã nói rằng “ Khí áp là sức ép của không khí lên bề mặt Trái đất”. Tùy theo tình trạng không khí có tỉ trọng khác nhau sẽ có các loại khí áp khác nhau.
Từ đó xuất hiện các đai khí áp được phân bố xen kẽ nằm đối xứng với nhau qua đường đai áp thấp xích đạo. Tại các cực là các đai áp cao đi xuống đến vĩ tuyến 60 độ Bắc và Nam là các đai áp thấp; tiếp tục đi xuống đến vĩ tuyến 30 độ Bắc và Nam sẽ tương ứng là các đai áp cao. Cuối cùng đến vị trí của xích đạo đó là đai áp thấp.
Có mấy loại khí áp trên Trái Đất?
Trên Trái đất có 2 loại khí áp đó là: khí áp cao và thấp.
- Khí áp cao: Là khối khí áp mang tính chất lạnh và khô. Khi gió ở khu vực khí áp cao thổi xuống khu vực có khí áp thấp sẽ hình thành nên thời tiết có khí hậu lạnh giá của mùa đông. Chẳng hạn như miền Bắc nước ta khi có đới khí áp cao thổi xuống làm mùa đông trở nên lạnh giá, khô buốt.
- Khí áp thấp: có tính chất ngược với khí áp cao, đó là tính chất nóng ẩm. Biểu hiện rõ như khu vực miền Nam nước ta chịu ảnh hưởng của khí áp thấp nên 1 năm chỉ có 2 mùa là mùa khô và mùa mưa.
Khí áp được hình thành như thế nào?
Dưới sức nén của không khí lên bề mặt Trái đất từ đó hình thành nên khí áp cao và khí áp thấp. Khi các khí áp tách rời nhau và tạo thành những mảng được kết nối với nhau, hình thành nên các đai khí áp. Tùy theo độ ẩm, nhiệt độ từng khu vực khí áp được chia thành 2 loại là khí áp cao và thấp.
Xem thêm:
Mỗi một vị trí, địa điểm khác nhau trên Trái đất sẽ có sự nóng lạnh, nhiệt độ khác nhau. Điều này là nguyên nhân khiến khí áp được hình thành và phân bố không đồng đều ở các nơi.
Trên Trái Đất hiện có 7 khí áp cao và khí áp thấp trong đó có 2 đai áp thấp cận nhiệt đới, 2 đai áp cao cực, 2 đai áp cao ôn đới và 1 đai áp thấp xích đạo. Hơn nữa, với sự xen kẽ giữa lục địa và đại dương nên khí áp trong các khu vực sẽ diễn ra không liên tục mà bị chia cắt thành các khu khí áp riêng biệt.
Nguyên nhân thay đổi khí áp do đâu?
Nguyên nhân thay đổi khí áp có 3 nguyên nhân chính gây ảnh hưởng trực tiếp. Đó là:
Khí áp thay đổi theo nhiệt độ
Khí áp giảm khi nhiệt độ tăng là do trong không khí xảy ra hiện tượng giãn nở khiến tỷ trọng của không khí lên bề mặt Trái đất giảm. Ngược lại, khi nhiệt độ xuống thấp, không khí lạnh co lại, khối lượng riêng không khí tăng lên. Do đó, áp suất tăng, khí áp cũng tăng lên khi nhiệt độ giảm xuống.
Khí áp thay đổi theo độ cao
Độ cao có ảnh hưởng đến sự thay đổi của khí áp. Càng lên cao không khí càng loãng nên khí áp sẽ càng giảm. Sức nén của khí lên bề mặt Trái đất càng nhỏ đi dẫn đến khí áp càng lên cao càng giảm xuống.
Ngược lại, khí áp ở những vị trí thấp sẽ càng cao do tác động của không khí lên bề mặt Trái đất tăng.
Khí áp thay đổi theo độ ẩm
Trong không khí ẩm thường có chứa hơi nước sẽ nhẹ hơn so với không khí khô. Do đó, không khí có chứa nhiều hơi nước sẽ khiến khí áp giảm đi khi độ ẩm trong không khí tăng.
Khi gặp thời tiết nóng, nhiệt độ tăng hơi nước trong không khí sẽ bốc hơi lên nhiều, chiếm chỗ của không khí khô, điều này làm khí áp giảm xuống. Chúng ta có thể quan sát được hiện tượng này ở những khu vực nằm trong vùng áp thấp xích đạo.
Dụng cụ đo khí áp là gì? Đơn vị đo khí áp là gì?
Khí áp đo bằng dụng cụ gì?
Đo khí áp giúp con người có thể dự đoán được những hiện tượng thời tiết có thể xảy ra trong tương lai gần. Từ đó, tránh được những nguy hiểm bất ngờ cho con người trong quá trình hoạt động, sinh sống. Vì vậy, việc đo chính xác các chỉ số khí áp có vai trò rất quan trọng.
Người ta thường sử dụng áp kế để đo khí áp. Đây là thiết bị chuyên dụng được sử dụng để đo áp suất dạng lỏng và khí. Trên thị trường hiện nay có 3 loại áp kế được sử dụng phổ biến là áp kế dùng nước, áp kế hộp, áp kế thủy ngân. Ngoài ra, hiện nay còn có loại máy ghi khí áp nhưng thường ít được sử dụng hơn 3 loại trên.
Để đo áp suất trong không khí, áp suất của khí quyển người ta thường dùng áp kế dùng nước. Dựa vào mực nước lên xuống trong áp kế sẽ biết được áp suất đang tăng hay giảm. Nếu khí áp thấp áp suất trong áp kế nước sẽ có mực nước tăng lên, ngược lại khi áp suất tăng mực nước trong áp kế sẽ hạ xuống. Dựa vào xu hướng thay đổi của áp suất từ đó ta có thể dự báo ngắn hạn trong dự báo thời tiết.
Đơn vị đo khí áp là gì?
Dụng cụ đo khí áp là áp kế nên đơn vị được tính là mm thủy ngân (kí hiệu mmHg; đọc là mi – li thủy ngân). Trong một số trường hợp khác khi đo khí áp người ta cũng sử dụng đơn vị là bar hoặc mbar để đo.
Ta có quy đổi như sau:
1 mmHg = 1,333224 mbar
1 bar = 1000 mbar.
Đối với khí áp trên mặt biển sẽ có áp suất là 101,325 mbar tương đương với 760 mmHg. Trong đó, áp suất biển trung bình là áp suất khí quyển trung bình ở mực nước biển. Thuật ngữ áp suất biển trung bình hay mực nước biển trung bình mà chúng ta thường nghe trong chương trình dự báo thời tiết, hay trên báo chí, mạng internet…
Áp suất biển cao nhất trên Trái đất ở Siberia, nơi này thường đạt 1050 mbar và áp suất biển thấp nhất đo được tại cơn lốc xoáy ở mức thấp kỷ lục là 870 mbar. Dựa vào áp suất biển trung bình ta có thể dự đoán được khí hậu, thời tiết sắp xảy ra, chẳng hạn khi áp suất giảm nhanh là báo hiệu sắp có bão đến.
Mối quan hệ của khí áp và gió trên Trái Đất có ảnh hưởng gì?
Khí áp của Trái Đất phân bố không đồng đều nên tạo ra những vùng có khí áp cao và khí áp thấp. Do gió sẽ được thổi từ nơi có khí áp cao về nơi có khí áp thấp, nơi có khí áp thấp lại hút gió. Điều này làm cho các khối khí áp thấp (là nơi có áp thấp xích đạo hoặc vùng ôn đới) sẽ xảy ra hiện tượng mưa nhiều do gió thổi đến mang theo hơi nước gây mưa.
Xem thêm:
Ngược lại, những nơi có khối khí áp cao ( rõ rệt nhất là áp cao cận chí tuyến và 2 cực Bắc Nam) sẽ hình thành nên các vùng hoang mạc khô hạn. Bởi gió chỉ thổi đi mà không có gió thổi lại nên tại những vùng này lượng mưa ít, không khí khô, thường có tình trạng khô cằn.
Mong rằng với những nội dung trên đây về khí áp là gì sẽ giúp bạn hiểu rõ vai trò vô cùng quan trọng và giúp ích cho bạn chủ động hơn trong cuộc sống hàng ngày. Để tìm hiểu thêm các hiện tượng địa lý trong thiên nhiên hãy thường xuyên truy cập vào tiemruaxe.com để cập nhật các thông tin, kiến thức thú vị nhé.
